یکی از بیماریهای رایج در میان زنان خشکی واژن است. این بیماری سبب بروز مشکلاتی در دستگاه تناسلی زنان و در رابطه جنسی آنها میشود. خشکی واژن علل مختلفی از جمله یائسگی، بارداری و قاعدگی و… دارد و در برخی موارد گذرا است. ممکن است خشکی واژن موقتی نباشد و در صورت تداوم، به بررسی بیشتر و درمان نیاز دارد. با شناخت چیستی، علل، علائم و راههای درمان خشکی واژن، میتوانید از پیش آمدن عوارض احتمالی جلوگیری کنید.
خشکی واژن چیست؟
دیوارهای داخلی واژن به طور طبیعی با ترشحات واژن مرطوب میشوند و از خاصیت کشسانی و ضخامت دیواره واژن محافظت میکنند. زمانی که رطوبت دیواره واژن به دلایل مختلف از جمله کم شدن سطح هورمون استروژن در بدن خانم ها کمتر شود، خشکی واژن به وجود میآید. وقتی دیواره واژن رطوبت کمتری داشته باشد سبب خشک شدن واژن میشود و این سبب نازک شدن دیواره واژن خواهد شد. به دنبال اینها دیوار واژن ملتهب میشود و ممکن است این وضعیت سبب عفونت و دیگر مشکلات در هنگام رابطه جنسی شود.
ما در ادامه در سایت دکتر سمیرا مصباح به بررسی علل خشکی وازن و درمان آن میپردازیم.
چرا خشکی واژن رخ میدهد؟
هورمون استروژن به حفظ رطوبت، کشسانی و جریان خون در دیوارههای واژن کمک میکند. در زمانهایی سطح استروژن کم میشود و به خشکی واژن منجر خواهد شد. خشکی واژن میتواند با درد و سوزش هنگام رابطه جنسی همراه باشد. زمانهایی که سطح استروژن خون کم میشود عبارتاند از:
- یائسگی
- بعد از زایمان
- برداشتن تخمدانها
- مصرف بعضی داروها مانند ضدافسردگی یا شیمی درمانی
- دوران شیردهی
درمان های پزشکی خشکی واژن
درمان خشکی واژن از راههای مختلفی انجام میشود که بخشی از آنها پزشکی است. درمانهای پزشکی نیز خود به چند دسته تقسیم میشوند که در ادامه به طور دقیق به آنها میپردازیم.
1. درمانهای غیر هورمونی برای خشکی واژن
این نوع درمانها برای کسانی است که خشکی واژن خفیفی دارند یا نمیتوانند هورمون مصرف کنند. این نوع درمان شامل دو دسته میشود.
- لوبریکانتها یا روان کنندهها
این نوع روانکنندهها معمولا در زمان رابطه برای از بین بردن خشکی واژن استفاده میشود. این لوبریکانتها بر پایهی سیلیکون یا آب هستند و اثرشان موقت است. بنابراین کسانی از این نوع روانکننده استفاده میکنند که به دنبال رفع سریع خشکی واژن در هنگام رابطه هستند.
- مرطوب کنندههای واژینال
این نوع مرطوب کنندهها معمولا شکل ژل و کرم عرضه میشوندو میزان مصرف آنها دو الی سه بار در هفته است. این مرطوب کنندهها به دلیل اینکه جذب واژن میشوند، اثر طولانیتری نسبت به روانکنندهها دارند. هچنین علاوه بر اینها، از مزایای این مرطوب کنندهها این است که در خارج از رابطه هم احساس راحتی و آسودگی ایچاد میکنند.
2. درمانهای هورمونی موضعی برای درمان خشکی واژن
درمانهای هورمونی از موثرترین روشها در زمان یائسگی است. زمانی که استروژن دچار کمبود میشود، پزشک معمولا استروژن موضعی تجویز میکند. از مزایای این روش این است که سطح هورمون خون را بیش از اندازه بالا نمیبرد، بنابراین از قرص خوراکی کم خطرتر است. این روش درمانی شامل سه دسته میشود.
- کرم استروژن واژینال
این کرم باعث بالاتر رفتن استروژن بدن خانمها میشود. میزان مصرف این کرم متفاوت است، ممکن اسا هر شب یا چندبار در هفته تجویز شود.
- قرص واژینال استروژن
یکی دیگر از روشهای بالا بردن استروژن بدن استفاده از قرصهای واژینال استروژن است. طریقه استفاده این قرص بدین گونه است که قرص را درون واژن میگذارید تا استروژن بدن را بالاتر ببرد.
- حلقه استروژن
آخرین روش درمان خشکی واژن با هورمونهای موضعی، حلقه استروژن است. این حلقه داخل واژن گذاشته میشود و پس از سه ماه باید تعویض شود.
مزایا و محدودیتهای درمانهای هورمونی موضعی
این روشهای درمان خشکی واژن دارای مزایا و محدودیتهایی است. مزایای آن شامل از بین بردن و کاهش خشکی، سوزش و درد هنگام رابطه است. همچنین سبب کمک به بازسازی بافت واژن و کاهش عفونتهای مکرر ادراری میشود. در کنار اینها دارای محدودیتهایی برای کسانی که سابقهی سرطان خون یا سرطان پستان دارند، است. بهتر است اینگونه درمانها زیر نظر پزشک و با احتیاط انجام شود.
3. درمانهای دارویی خوراکی برای درمان واژن
یکی دیگر از روشهای پزشکی درمان خشکل واژن استفاده از داروهای خوراکی است. دو نوع از داروهای کمک کننده به خشکی واژن عبارتاند از:
- اوسپمیفن
این دارو یکی از تعدیل کنندههای استروژن در بدن است. جالب است بدانید که این دارو استروژن واقعی نیست اما اثر متشابهی با آن در واژن دارد. بیشتر این نوع قرص برای زنان یائسه تجویز میشود و میتوانید به صورت روزانه بخورید.
- پرسترانولون
این دارو نیز برای بالا بردن استروژن بدن استفاده میشود. طریقه مصرف آن بدین گونه است که پرسترانولون به صورت شیاف داخل واژن مینمایید و سپس آن سبب بهبود ضخامت دیواره واژن و رطوبت بافتهای آن کمک میکند.
4. لیزردرمانی و روشهای نوین کلینیکی برای درمان خشکی واژن
یکی از روشهای درمان خشکی واژن، استفاده از لیزر و رادیوفرکوئنسی واژینال است. در این روش به تحریک خونرسانی و همچنین تولید کلاژن با شیوههای نوین کمک میشود. این درمان حدودا طی چند جلسه به پایان میرسد اما هنوز به صورت گسترده توصیه نمیشود و در دست بررسی است.
درمان های سنتی و خانگی خشکی واژن
همانطور که گفته شد، خشکی واژن میتواند به علت تغییرات هورمونی مخصوصا بعد از یائسگی یا مصرف برخی داروها و استزس ایجاد شود. در بالا به انواع روشهای پزشکی درمان خشکی واژن به طور کامل پرداختیم. در ادامه به روشهای سنتی و خانگی درمان خشکی واژن خواهیم پرداخت.
1. روشهای گیاهی و خانگی برای درمان خشکی وازن
استفاده از درمان های خانگی از جمله انواع روغنها و انواع گیاههای پرخاصیت یک راه حل برای درمان خشکی واژن استفاده میشود.
- روغن نارگیل
میتوانید به عنوان یکی از راههای درمان از روغن نارگیل استفاده نمایید. این روغن به مرطوب کردن واژن کمک میکند و یک روغن طبیعی است.
- روغن زیتون یا بادام شیرین
این روغن به نرم کنندگی و کمتر کردن خشکی واژن کمک میکند. حتما دقت کنید که این روغن از نوع خالص و خوراکی باشد.
- آلوئهورا
این ژل هم مانند روغن نارگیل به مرطوب کردن واژن کمک میکند.
- کنجد و تخم کتان
کنجد و تخم کتان میتوانند استروژن بدن خانمها را بالا ببرند و از این طریق به کاهش خشکی واژن کمک کنند. این خاصیت آن ها به دلیل وجود فیتواستروژنهایی است که در آنها وجود دارد.
2. تغییر در سبک زندگی برای درمان خشکی واژن
شما میتوانید با انجام برخی کارها و تغییرات در سبک زندگی خود، علاوه بر پیشگیری کردن از خشکی واژن آن را درمان هم بنمایید. برای مثال نوشیدن آب کافی میتواند رطوبت بدن را حفظ کند. همچنین سویا، عدس و نخود به دلیل اینکه در آنها فیتواستروژن وجود دارند میتوانند استروژن بدن را بالا ببرند و خشکی واژن را بهبود ببخشند. ورزشهای کف لگن هم میتوانند کمک زیادی به خونرسانی به ناحیه واژن انجام دهند که به دنبال ان خشکی واژن را کاهش میدهند. در آخر کاهش مصرف کافئین، الکل و دخانیات در سبک زندگی میتواند کمک بزرگی به کاهش خشکی واژن بنماید.
3. روشهای سنتی درمان خشکی واژن
یکی دیگر از روشهای درمان خانگی و سنتی خشکی واژن، استفاده از دمنوشها است. شما میتوانید با مصرف دمنوشهایی مانند دمنوش رازیانه یا شنبلیله به کاهش خشکی واژن کمک نمایید. زیرا که در دمنوش شنبلیله و رازیانه فیتواستروژنهای طبیعی هستند که میتوانند سبب بالا رفتن سطح استروژن در بدن خانمها شوند. همچنین استفاده از بخور و شستشوی موضعی با گیاهانی مانند بابونه میتواند مفید باشد، در صورتی که به صورت محدود مصرف شود. از مصرف مداوم آن پرهیز نمایید.
چند نکته مهم قبل از درمان خشکی واژن با روشهای خانگی
- ممکن است این روشها علائم شما را کاهش دهند اما در مواردی که علائم شدید است باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. معمولا در این موارد پزشک کرم و یا شیافهای واژینال استروژنی تجویز میکند.
- قبل از استفاده از هرنوع روغن یا گیاه احتمال حساسیت و عفونت را در نظر بگیرید و احتیاط نمایید.
همچنین یکی دیگر از روشهای موثر برای درمان خشکی واژن، اوزون تراپی واژن نیز است. جهت آشنایی با این روش کافیست کلیک کنید.
جمع بندی
یک مشکل رایج در میان زنان خشکی واژن است که دلایل مختلفی دارد و میتواند تاثیر زیادی بر سبک زندگی و روابط زناشویی شما بگذارد. شما میتوانید با استفاده از روشهای مختلف درمانی پزشکی و خانگی به کاهش خشکی واژن کمک نمایید.
سوالات متداول
چرا یهو اینقدر واژنم خشک شده؟ قبلا اینجوری نبودم، ممکنه علتش چی باشه؟
خشکی واژن میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. شایعترین علت، کاهش سطح هورمون استروژن است که معمولا در دوران یائسگی، پس از زایمان، یا در دوران شیردهی رخ میدهد. همچنین، مصرف برخی داروها مثل داروهای ضد افسردگی و آنتیهیستامینها، درمانهای سرطان مثل شیمیدرمانی و پرتودرمانی و حتی استرس و کمآبی بدن نیز میتوانند باعث این مشکل شوند.
این خشکی به رابطه زناشوییمون خیلی آسیب زده، چه راهکاری برای بهتر شدن اوضاع هست؟
برای بهبود کیفیت رابطه زناشویی، استفاده از روانکنندههای مبتنی بر آب یا سیلیکون در طول رابطه توصیه میشود. همچنین، استفاده منظم از مرطوبکنندههای واژینال که ماندگاری بیشتری دارند، میتواند به حفظ رطوبت طبیعی کمک کند. مشورت با پزشک برای بررسی روشهای درمانی هورمونی یا غیرهورمونی نیز میتواند بسیار مؤثر باشد.
این خشکی فقط به خاطر یائسگیه؟ من هنوز جوانم، پس چرا این مشکل رو دارم؟
خشکی واژن تنها محدود به دوران یائسگی نیست. این مشکل ممکن است در سنین جوانی نیز به دلایل دیگری مانند مصرف قرصهای ضدبارداری خاص، جراحی برداشتن تخمدانها، یا ابتلا به برخی بیماریهای خودایمنی رخ دهد. حتی ورزش سنگین و کاهش وزن شدید نیز میتوانند بر سطح هورمونها تأثیر بگذارند.
من خیلی نگرانم که این خشکی به عفونت منجر بشه. آیا امکانش هست؟
بله. خشکی واژن میتواند به آسیبپذیری بیشتر بافتهای حساس واژن منجر شود. کاهش رطوبت و تغییر در pH محیط واژن، ریسک ابتلا به عفونتهای باکتریایی و قارچی را افزایش میدهد. بنابراین، رسیدگی به این مشکل و حفظ رطوبت کافی برای جلوگیری از عوارض بعدی اهمیت زیادی دارد.
چه درمانهای طبیعی یا خانگیای برای خشکی واژن وجود داره؟ شنیدم روغن نارگیل خوبه؟
برخی روغنهای طبیعی مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون میتوانند به عنوان روانکننده استفاده شوند، اما نباید جایگزین درمانهای پزشکی باشند. مصرف کافی آب و داشتن رژیم غذایی حاوی امگا ۳ و ویتامین E نیز میتواند مفید باشد. با این حال، استفاده از هرگونه روش خانگی باید با احتیاط و مشورت با پزشک انجام شود، چرا که ممکن است باعث تحریک یا عفونت شود. بهترین رویکرد، درمانی است که توسط متخصص توصیه شده باشد.